Maharashtra Hastkala: महाराष्ट्रातील पारंपरिक हस्तकलेसाठी सरकारच्या अनुदान, प्रशिक्षण आणि प्रदर्शन योजना. कलावंतांसाठी मार्गदर्शन, रोजगार संधी, डिजिटल विक्री आणि पारंपरिक कलांचा सांस्कृतिक वारसा टिकवण्याचे उपाय जाणून घ्या.
प्रास्ताविक
Maharashtra Hastkala -मराठी हस्तकला म्हणजे महाराष्ट्राच्या समृद्ध परंपरेचा, संस्कृतीचा आणि लोककलेचा जिवंत वारसा. विणकाम, मातीकाम, वारली चित्रकला, पाथरकाम, लाकडी शिल्प, चामडी कलाकुसर, तसेच पैठणी साडी आणि कोल्हापुरी चप्पल यांसारख्या कलाकृती महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक ओळखीचा भाग आहेत. आजच्या डिजिटल युगात या पारंपरिक कलांना जपण्यासाठी व प्रोत्साहन देण्यासाठी सरकारकडून विविध योजना, अनुदाने आणि प्रशिक्षण कार्यक्रम राबवले जातात.
सांस्कृतिक कार्य संचालनालयाच्या योजना
महाराष्ट्र शासनाचे सांस्कृतिक कार्य संचालनालय (Directorate of Cultural Affairs, Maharashtra) हे राज्यातील पारंपरिक कलावंतांना, हस्तकला उद्योगाला आणि सांस्कृतिक वारशाला जतन करण्याचे मुख्य अंग आहे. या संचालनालयाचा उद्देश केवळ कलांची जतन करणे नाही, तर कलावंतांना आर्थिक मदत, प्रशिक्षण, प्रदर्शनाचे व्यासपीठ आणि व्यावसायिक संधी देणे हा आहे. हे विभाग पारंपरिक कला, लोककला, शिल्पकला, हस्तकला आणि नृत्य, संगीत अशा सर्व क्षेत्रांचा समावेश करतो.
प्रमुख योजना आणि उपक्रम:Maharashtra Hastkala
- राजर्षी शाहू मान्यवर कलावंत मानधन योजना
या योजनेअंतर्गत ज्येष्ठ आणि अनुभवी कलावंतांना दरमहा मानधन मिळते. यामुळे त्यांच्या उत्पन्नाची हमी दिली जाते आणि कलावंत त्यांच्या कलाकृतींच्या संवर्धनावर लक्ष केंद्रीत करू शकतात. उदाहरणार्थ, वारली चित्रकला, कोल्हापुरी चप्पल बनवणाऱ्या पारंपरिक कलाकारांना हा लाभ मिळतो. या योजनेमुळे कलावंत आर्थिक स्थैर्य प्राप्त करून त्यांच्या कौशल्यावर अधिक वेळ देऊ शकतात. - लोककला अनुदान योजना
लोककलापथक, हस्तकला समूह आणि कलावंत संघटनांना भांडवली खर्च, प्रशिक्षण, प्रदर्शन व साधनसामग्रीसाठी आर्थिक मदत दिली जाते. ही योजना विशेषतः ग्रामीण भागातील कलावंतांसाठी उपयुक्त ठरते, जिथे आर्थिक अडचणींमुळे कलांचा प्रसार थांबतो. उदाहरणार्थ, पाथरकाम किंवा विणकामाचे प्रशिक्षण देणाऱ्या गटांना या अनुदानातून आवश्यक सामग्री मिळते. - प्रशिक्षण शिबिरे व कार्यशाळा
पारंपरिक कलांना पुढील पिढीकडे नेण्यासाठी संचालनालय विविध प्रशिक्षण शिबिरे आयोजित करते. युवा कलावंतांना विणकाम, चित्रकला, शिल्पकला आणि आधुनिक डिजिटल मार्केटिंग प्रशिक्षण दिले जाते. अशा शिबिरांमध्ये सहभागी होणाऱ्यांना त्यांच्या कौशल्याची सुधारणा करता येते, तसेच व्यावसायिक दृष्टिकोन देखील मिळतो. - सांस्कृतिक महोत्सव व प्रदर्शनं
राज्यभरात विविध महोत्सव आणि प्रदर्शन आयोजित केले जातात जसे की “महा हस्तकला महोत्सव”, “लोककला महोत्सव”. या माध्यमातून कलावंतांना त्यांच्या कलांचा प्रसार करण्यासाठी व्यासपीठ मिळते, तसेच त्यांच्या उत्पादनांची विक्री होण्याची संधी मिळते. या प्रदर्शने राज्य सरकारच्या आर्थिक सहाय्याने आयोजित केली जातात.
अतिरिक्त माहिती:Maharashtra Hastkala
सांस्कृतिक कार्य संचालनालयाच्या योजना केवळ आर्थिक मदतीपुरत्या मर्यादित नाहीत; तर कलावंतांना नवीन पिढीसाठी प्रशिक्षण, व्यावसायिक संपर्क, प्रदर्शनाची संधी आणि कलांचे दस्तऐवजीकरण करण्याची सुविधा देखील मिळते. यामुळे कलावंत आपल्या कौशल्याचा जागतिक स्तरावर प्रसार करू शकतात, तसेच त्यांच्या कलेची मूल्यवृद्धी होते.
सांस्कृतिक कार्य संचालनालय, महाराष्ट्र शासन
हस्तकला विकास व अनुदान योजना
महाराष्ट्रातील पारंपरिक हस्तकला उद्योग हा केवळ सांस्कृतिक वारसा नाही, तर स्थानीय रोजगार आणि उद्योजकतेचा महत्त्वाचा स्रोत देखील आहे. परंतु, आधुनिक जीवनशैली, डिजिटल युगातील बदल, आणि जागतिक बाजारपेठेतील स्पर्धेमुळे पारंपरिक कलांना अनेक अडचणी येत आहेत. या अडचणी दूर करण्यासाठी राज्य सरकारने विविध हस्तकला विकास व अनुदान योजना राबवल्या आहेत. या योजनेमुळे कलावंतांना त्यांच्या कलाकृती तयार करण्यापासून ते विक्रीपर्यंत संपूर्ण मदत मिळते.
प्रमुख योजना:Maharashtra Hastkala
- लोककला व हस्तकला प्रोत्साहन अनुदान
या योजनेअंतर्गत पारंपरिक कलावंत, हस्तकला गट किंवा स्वयं-सहायता गटांना त्यांच्या उत्पादनांच्या भांडवली खर्चासाठी आर्थिक मदत दिली जाते. उदाहरणार्थ, विणकाम, शिल्पकला, पाथरकाम करणाऱ्या कलाकारांना कच्चा माल, साधने, प्रशिक्षण खर्चासाठी अनुदान दिले जाते. या योजनेचा उद्देश कलावंतांना उत्पादनात व्यावसायिक सुधारणा करण्यास मदत करणे आणि त्यांचा उत्पन्नस्तर वाढवणे हा आहे. - ग्रामीण हस्तकला प्रशिक्षण कार्यक्रम
ग्रामीण भागातील युवकांना पारंपरिक हस्तकलेचे प्रशिक्षण देण्यासाठी विशेष कार्यशाळा आयोजित केल्या जातात. या शिबिरांमध्ये कला, डिझाइन, आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर, उत्पादन विक्रीसंबंधी कौशल्ये शिकवली जातात. परिणामी, युवक रोजगारक्षम बनतात आणि पारंपरिक कला उद्योगाला नवी पिढी मिळते. - हस्तकला मेळावे आणि प्रदर्शनं
राज्यभरात “महा हस्तकला मेळा”, “लोककला महोत्सव” यांसारखे प्रदर्शन आयोजित केले जातात. येथे कलावंतांना त्यांच्या कलांचा प्रसार करण्यासाठी व्यासपीठ मिळते. प्रदर्शनांमध्ये सहभागामुळे कलावंतांना ग्राहकांचे थेट अभिप्राय मिळतो, उत्पादनाची विक्री होते, आणि स्थानिक तसेच राष्ट्रीय बाजारपेठेत प्रवेश मिळतो. - ऑनलाइन विक्री प्रशिक्षण
डिजिटल युगात पारंपरिक हस्तकला उत्पादनांचा बाजार फक्त स्थानिक नाही, तर राष्ट्रीय आणि जागतिक स्तरावर आहे. राज्य सरकारच्या अनुदान व प्रशिक्षण योजनेअंतर्गत कलावंतांना ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्मवर उत्पादनांची विक्री कशी करावी, डिजिटल मार्केटिंग कसे करावे याचे प्रशिक्षण दिले जाते. यामुळे कलावंतांना आधुनिक तंत्रज्ञानाचा फायदा मिळतो आणि विक्रीचा नव्या मार्ग उघडतो.
अतिरिक्त माहिती:Maharashtra Hastkala
हस्तकला विकास योजना केवळ आर्थिक मदतपुरती मर्यादित नाहीत. या योजनेत कलावंतांच्या कौशल्याची सुधारणा, प्रशिक्षण, मार्केटिंग, प्रदर्शन संधी आणि उत्पादनाचे दस्तऐवजीकरण यासारख्या सुविधा देखील दिल्या जातात. या योजनांचा फायदा घेतल्यास कलावंत आपल्या उत्पादनांची गुणवत्ता वाढवू शकतात, बाजारपेठेत स्थिरता निर्माण करतात आणि पारंपरिक कलांचा वारसा पुढील पिढीकडे नेऊ शकतात.संदर्भ: महा संस्कृती पोर्टल
मराठी भाषा आणि सांस्कृतिक वारसा विभागाचे योगदान
महाराष्ट्रातील पारंपरिक हस्तकला आणि लोककला केवळ कलावंतांच्या कौशल्यावर अवलंबून नाहीत, तर त्यांचा सांस्कृतिक आणि भाषिक वारसा टिकविणे ही देखील गरज आहे. यासाठी मराठी भाषा आणि सांस्कृतिक वारसा विभाग (Ministry of Marathi Language & Cultural Heritage, Maharashtra) सक्रिय भूमिका बजावतो. या विभागाचा उद्देश केवळ भाषा संवर्धन नाही, तर महाराष्ट्रातील सांस्कृतिक कला, लोककला, परंपरा, साहित्य आणि हस्तकलेचा प्रचार-प्रसार करणे हा देखील आहे.
विभागाचे महत्त्वाचे योगदान:Maharashtra Hastkala
- लोककला आणि मराठी पारंपरिक कला प्रसार
विभाग पारंपरिक लोककलेशी संबंधित माहिती, दस्तऐवजीकरण आणि शिक्षण प्रसारित करतो. उदाहरणार्थ, वारली चित्रकला, कोल्हापुरी चप्पल, विणकाम, लाकडी शिल्प या कलांचा इतिहास, तंत्र, शैली व सांस्कृतिक महत्त्व विद्यार्थ्यांपर्यंत पोहोचवणे यामध्ये विभागाचा सहभाग असतो. यामुळे युवा पिढीला या कलेशी ओळख निर्माण होते. - सांस्कृतिक कार्यशाळा आणि स्पर्धा
विभाग शाळा, महाविद्यालये आणि सार्वजनिक संस्था यांमध्ये विविध कार्यशाळा, स्पर्धा, आणि प्रदर्शनांचे आयोजन करतो. यामध्ये विद्यार्थी आणि नव्या कलाकारांना पारंपरिक कलांचे प्रशिक्षण मिळते. अशा उपक्रमांमुळे लोककलेचा अभ्यास करण्यास प्रोत्साहन मिळते आणि युवा कलावंत आपल्या कौशल्यांचा विकास करतात. - सांस्कृतिक महोत्सव आणि कार्यक्रम
“मराठी भाषा दिन”, “लोककला महोत्सव”, “सांस्कृतिक सप्ताह” अशा कार्यक्रमांमध्ये कलावंतांना आपल्या कलांचा प्रसार करण्याची संधी मिळते. हे व्यासपीठ कलाकारांना केवळ प्रेक्षकांसमोर सादरीकरणाची संधी देत नाही, तर त्यांच्या कलांची सामाजिक ओळख निर्माण करते. - साहित्य व माहितीचे दस्तऐवजीकरण
विभाग पारंपरिक हस्तकलेशी संबंधित साहित्य, माहितीपत्रके, पुस्तके आणि ऑनलाइन डेटाबेस तयार करतो. या दस्तऐवजीकरणामुळे कलाकारांना त्यांच्या कलाकृतींचे संदर्भ मिळतात, आणि भविष्यातील संशोधन व प्रशिक्षणासाठी माहिती उपलब्ध होते.
उपयुक्त टिप्स:Maharashtra Hastkala
- जर तुमच्या हस्तकलेत मराठी लोककला, भाषा आणि पारंपरिक थीम असतील, तर या विभागाच्या उपक्रमांमध्ये सहभागी होणे फायद्याचे ठरते.
- विभागाच्या कार्यशाळा, स्पर्धा आणि महोत्सवांमध्ये सहभागामुळे तुमच्या कलांना राज्यव्यापी मान्यता मिळू शकते.
- साहित्य आणि माहिती दस्तऐवजीकरणाच्या माध्यमातून तुमच्या उत्पादनांची मूल्यवृद्धी होते, आणि नव्या पिढीसाठी वारसा सुरक्षित होतो. संदर्भ: मराठी भाषा विभाग
कलाकारांसाठी उपयुक्त सूचना (लगभग 400 शब्द)
मराठी हस्तकला क्षेत्रातील कलावंतांसाठी सरकारच्या योजना, प्रशिक्षण, अनुदान आणि प्रदर्शने उपलब्ध आहेत, परंतु त्यांचा प्रभावी लाभ घेण्यासाठी काही महत्त्वाच्या सूचना पाळणे आवश्यक आहे. योग्य तयारी आणि व्यवस्थापनाशिवाय या योजनांचा फायदा पूर्णपणे घेता येत नाही.
महत्त्वाच्या सूचना:Maharashtra Hastkala
- हस्तकलेचे दस्तऐवजीकरण
आपली कला, त्याचे प्रकार, कार्याची शैली, तयार करण्याची पद्धत आणि उत्पन्नाची माहिती व्यवस्थित नोंदवणे गरजेचे आहे. कलावंतांनी उत्पादनांची छायाचित्रे, प्रमाणपत्रे, प्रशिक्षणाचा अनुभव आणि विक्रीचे दस्तऐवजीकरण ठेवल्यास अनुदानासाठी अर्ज करताना फायदा होतो. उदाहरणार्थ, कोल्हापुरी चप्पल किंवा वारली चित्रकलेसाठी प्रत्येक उत्पादनाची गुणवत्ता व वैशिष्ट्ये टिपणे आवश्यक आहे. - स्थानिक कलावंत मंडळ किंवा संघटना
कलावंतांनी स्थानिक कला मंडळाशी संपर्क साधावा. सामूहिक अर्ज किंवा समूहाने प्रशिक्षण शिबिरात सहभागी होणे अनुदान मिळविण्यास सोपे बनवते. तसेच, मंडळाद्वारे प्रदर्शन व मेळाव्यांमध्ये सहभागी होणे, मार्केटिंग व ग्राहकांशी थेट संवाद साधणे शक्य होते. - प्रदर्शन आणि विक्रीसाठी तयारी
राज्यस्तरीय हस्तकला प्रदर्शनं, मेळावे आणि ऑनलाईन ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्मवर उत्पादन विक्रीसाठी तयार रहावे. प्रदर्शनांमध्ये सहभागाने केवळ विक्री नव्हे, तर ग्राहकांचा अभिप्राय आणि नवीन संधी मिळतात. डिजिटल मार्केटिंग आणि सोशल मीडिया वापरून उत्पादनांची माहिती ग्राहकांपर्यंत पोहोचवणे आवश्यक आहे. - ऑनलाइन विक्री आणि डिजिटल प्रशिक्षण
ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्म जसे Amazon Karigar, Government e-Marketplace, Craftsvilla यांवर उत्पादनांची नोंदणी आणि विक्रीसाठी प्रशिक्षण घेणे फायदेशीर आहे. डिजिटल मार्केटिंग, सोशल मीडिया प्रमोशन, ऑनलाइन पेमेंट व्यवस्थापन यासारख्या कौशल्यांचा विकास करणे गरजेचे आहे. - स्वयं-सहायता गट (SHG) किंवा सामूहिक काम
कलाकारांनी SHG किंवा गटामध्ये सहभागी होऊन उत्पादन, विपणन आणि अनुदान अर्ज व्यवस्थापनास सामूहिक पद्धत वापरावी. हे आर्थिक तसेच सामाजिक दृष्ट्या उपयुक्त ठरते. - सतत कौशल्य सुधारणा
पारंपरिक हस्तकला सतत विकसित होत आहे. नवीन तंत्रज्ञान, डिझाइन ट्रेंड, ग्राहकांची आवड लक्षात घेऊन कलावंतांनी कौशल्य सुधारणा करणे आवश्यक आहे. प्रशिक्षण शिबिरे, कार्यशाळा व ऑनलाईन कोर्स यामध्ये सहभागी होणे ही सतत सुधारणा सुनिश्चित करते.
टिप्सचा सारांश:Maharashtra Hastkala
- दस्तऐवजीकरण नेहमी व्यवस्थित ठेवा.
- स्थानिक मंडळ व SHG चा फायदा घ्या.
- प्रदर्शन, मेळावे व डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर सक्रिय रहा.
- कौशल्य सुधारणा, प्रशिक्षण व नवीन तंत्रज्ञानाचा अवलंब करा.
योजना, प्रशिक्षण व अनुदान यांचा योग्य वापर करून कलाकार आपल्या कलेला आर्थिक स्थैर्य, समाजातील ओळख आणि व्यावसायिक संधी देऊ शकतो. यामुळे पारंपरिक कलांचा वारसा टिकविण्यासह व्यवसायिक दृष्टिकोनातून देखील लाभ मिळतो.संदर्भ: सांस्कृतिक कार्य संचालनालय, महाराष्ट्र शासन
६. मराठी हस्तकलेचा भविष्यदृष्टीकोन
मराठी हस्तकला हा केवळ सांस्कृतिक वारसा नाही, तर रोजगार, उद्योजकता आणि सामाजिक ओळख निर्माण करण्याचे माध्यम देखील आहे. आजच्या युगात पारंपरिक कलांना अनेक आव्हाने आहेत – नव्या पिढीला कलांची ओळख नसणे, जागतिक बाजारपेठेत स्पर्धा, डिजिटल युगातील बदल, तसेच कच्च्या मालाचा महागाई आणि विक्रीसाठी व्यासपीठाचा अभाव. या आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी राज्य आणि केंद्र सरकार विविध योजना, प्रशिक्षण, अनुदान आणि डिजिटल साधने पुरवत आहेत.
भविष्याची दिशा:Maharashtra Hastkala
- रोजगार आणि उद्योजकता
हस्तकला उद्योगाने स्थानिक स्तरावर रोजगार निर्मिती केली आहे. ग्रामीण भागात युवा कलावंतांना रोजगार मिळतो, तसेच शहरी बाजारपेठेत त्यांच्या उत्पादनांना मागणी आहे. ऑनलाईन विक्री, ई-कॉमर्स, सोशल मीडिया मार्केटिंग यांसारख्या आधुनिक साधनांमुळे पारंपरिक हस्तकला उद्योजकतेसाठी आकर्षक क्षेत्र बनली आहे. उदाहरणार्थ, कोल्हापुरी चप्पल, वारली चित्रकला आणि पैठणी साडी यांचे जागतिक स्तरावर विक्रीसाठी संधी उपलब्ध झाली आहे. - डिजिटल माध्यमाचा लाभ
डिजिटल मार्केटिंग, ऑनलाइन विक्री, सोशल मीडिया प्रमोशन, आणि डिजिटल प्रशिक्षण यामुळे कलावंतांना जागतिक स्तरावर पोहोचता येते. “Vocal for Local” आणि “Make in India” अभियानांतर्गत स्थानिक हस्तकला उत्पादनांना राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत मान्यता मिळत आहे. त्यामुळे कलावंतांना आर्थिक स्थैर्य आणि व्यवसायिक वाढ साधता येते. - नवीन पिढीला प्रेरणा
पारंपरिक हस्तकला यशस्वी व्यवसायात बदलली पाहिजे, आणि त्यासाठी युवा कलावंतांना प्रेरणा देणे गरजेचे आहे. प्रशिक्षण शिबिरे, कार्यशाळा, प्रदर्शन आणि ऑनलाइन कोर्स या माध्यमातून नव्या पिढीला कला शिकवली जाते. यामुळे कलांचा वारसा टिकतो, तसेच नव्या तंत्रज्ञानासह कलांची नविन दिशा मिळते. - सांस्कृतिक वारसा आणि पर्यटन
पारंपरिक कलांचा प्रचार केवळ आर्थिक दृष्ट्या नाही, तर सांस्कृतिक दृष्ट्या देखील महत्त्वाचा आहे. हस्तकला पर्यटनाला चालना देते – महाराष्ट्रातील हस्तकला गावं, कार्यशाळा, प्रदर्शनं हे पर्यटकांसाठी आकर्षण ठरतात. यामुळे स्थानिक समुदायाचा सामाजिक व आर्थिक विकास होतो. - सतत सुधारणा आणि नवोन्मेष
कलावंतांनी सतत नवीन डिझाइन, तंत्रज्ञान आणि ग्राहकांची आवड लक्षात घेऊन उत्पादनात सुधारणा करणे आवश्यक आहे. यामुळे कलांचा दर्जा सुधारतो आणि जागतिक बाजारपेठेत टिकाव टिकतो.
निष्कर्षात्मक विचार:Maharashtra Hastkala
मराठी हस्तकला भविष्यात केवळ सांस्कृतिक वारसा टिकवण्यापुरती मर्यादित राहणार नाही, तर व्यवसाय, रोजगार आणि समाजसेवेचा माध्यम म्हणूनही विकसित होईल. राज्य सरकारच्या योजना, प्रशिक्षण आणि डिजिटल साधनांचा लाभ घेतल्यास कलावंत त्यांच्या कलेला आर्थिक स्थैर्य, सामाजिक ओळख आणि जागतिक मान्यता मिळवू शकतात.संदर्भ: महा संस्कृती पोर्टल
निष्कर्ष
मराठी हस्तकला ही महाराष्ट्राची सांस्कृतिक ओळख आहे आणि राज्याच्या लोकजीवनाशी घट्ट निगडीत आहे. विणकाम, पाथरकाम, वारली चित्रकला, कोल्हापुरी चप्पल, लाकडी शिल्पकला, पैठणी साडी, चामडी कलाकुसर अशा विविध हस्तकला प्रकारांनी महाराष्ट्राला वैश्विक स्तरावर ओळख मिळवून दिली आहे. या कलांचा इतिहास, कौशल्य, परंपरा आणि सांस्कृतिक मूल्य हे कलावंतांच्या कलेतून पुढील पिढीकडे जातात. परंतु आधुनिक जीवनशैली, जागतिक बाजारपेठेतील स्पर्धा, आणि डिजिटल तंत्रज्ञानामुळे पारंपरिक कलांना जतन करणे आणि प्रचार करणे आव्हानात्मक झाले आहे.
राज्य सरकार आणि केंद्र सरकार यांनी विविध योजना राबवल्या आहेत ज्या कलावंतांना आर्थिक, प्रशिक्षण, प्रदर्शन व डिजिटल विपणन या सर्व क्षेत्रांमध्ये मदत करतात. सांस्कृतिक कार्य संचालनालयाच्या अनुदान, प्रशिक्षण शिबिरे, लोककला महोत्सव व प्रदर्शनांचे व्यासपीठ कलावंतांना त्यांच्या कलेचा प्रसार करण्याची संधी उपलब्ध करून देतात. तसेच मराठी भाषा व सांस्कृतिक वारसा विभाग पारंपरिक कलांचा प्रचार, साहित्य दस्तऐवजीकरण आणि कार्यशाळा यांद्वारे युवा पिढीला या कलेशी जोडते.
कलाकारांसाठी काही महत्त्वाच्या सूचना – दस्तऐवजीकरण ठेवा, स्थानिक कलावंत मंडळाशी संपर्क साधा, प्रदर्शनांमध्ये सहभागी व्हा, ऑनलाइन मार्केटिंगचा उपयोग करा आणि सतत कौशल्य सुधारणा करा – यांचा अवलंब केल्यास कलावंत आपल्या कलेचा अधिक प्रभावी आणि व्यावसायिक लाभ घेऊ शकतो. स्वयं-सहायता गटामध्ये सामील होणे आणि समूहाने काम करणे यामुळे आर्थिक व सामाजिक दृष्ट्या फायदा होतो, तसेच अनुदान मिळविणे सोपे होते.
भविष्यात, मराठी हस्तकला केवळ सांस्कृतिक वारसा टिकवण्यासाठी नाही तर रोजगार, उद्योजकता, डिजिटल विक्री आणि जागतिक बाजारपेठेत स्थान मिळवण्यासाठी देखील महत्त्वाची ठरेल. “Vocal for Local” आणि “Make in India” यांसारख्या सरकारी उपक्रमांमुळे स्थानिक कलांना राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर ओळख मिळते. नव्या पिढीसाठी प्रेरणा निर्माण करण्यासाठी प्रशिक्षण, कार्यशाळा व प्रदर्शनांचा वापर होतो. पारंपरिक कलांचा व्यवसाय, पर्यटन व सांस्कृतिक प्रसार यामध्ये संगम होत आहे.
शेवटी, मराठी हस्तकला ही केवळ कलावंतांची ओळख नाही, तर महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक वारशाची जिवंत प्रतीक आहे. राज्य सरकारच्या योजनांचा फायदा घेतल्यास, कलावंत आपली कला टिकवून ठेवू शकतात, समाजात प्रतिष्ठा मिळवू शकतात, आणि जागतिक स्तरावर आपल्या कौशल्याचे प्रदर्शन करू शकतात. पारंपरिक कलांचा नव्या पिढीसोबत संगम करून, आर्थिक स्थैर्य आणि सांस्कृतिक संवर्धन दोन्ही साधता येईल.