CTET 2026 परीक्षेत मराठी(Marathi ) विषय निवडणाऱ्या उमेदवारांसाठी हा संपूर्ण Syllabus Guide अत्यंत उपयुक्त आहे. यात Paper 1 आणि Paper 2 मधील Language Comprehension, Grammar, Pedagogy आणि Teaching Approach यांची सविस्तर मराठी समजावणी दिली आहे. व्याकरण, वाचनसमज, अध्यापन पद्धती, परीक्षा पॅटर्न आणि महत्वाचे Topics एकाच लेखात सोप्या भाषेत समजून घ्या.

प्रस्तावना

CTET 2026 परीक्षेत भाषा म्हणून मराठी (Marathi) निवडणाऱ्या उमेदवारांसाठी हा लेख खूप महत्त्वाचा आहे. CTET मध्ये भाषा विभागात Language-I किंवा Language-II म्हणून मराठी निवडता येते.
मराठी विषयामध्ये मुख्यतः – भाषाशास्त्र, व्याकरण, वाचनसमज, शिक्षणशास्त्र आणि अध्यापन पद्धती या गोष्टी विचारल्या जातात.

खाली CTET 2026 चा मराठी विषयाचा Paper 1 व Paper 2 चा संपूर्ण अभ्यासक्रम सविस्तर व सोप्या शब्दांत दिला आहे.

CTET 2026 अर्ज प्रक्रिया – Online Form, तारखा आणि आवश्यक कागदपत्रे

CTET Official Website – CBSE

✅ CTET 2026 – Marathi Syllabus (Paper 1 – वर्ग 1 ते 5 साठी)

मराठीचा पेपर दोन भागांत असतो:

1. भाग A – Language Comprehension (15 Marks)
2. भाग B – Language Pedagogy (15 Marks)

भाग A – Language Comprehension (वाचनसमज – 15 मार्क्स)

1️⃣ गद्य वाचन (Prose Comprehension)

• एका गद्य उताऱ्यावर आधारित 5–6 प्रश्न
• उताऱ्यातील अर्थ, मुख्य कल्पना, लेखकाचा उद्देश, समानार्थी/विरुद्धार्थी शब्द
• शब्दार्थ समज, वाक्यरचना, सूचक अर्थ (Inference)

2️⃣ पद्य(Poem Comprehension)

• एखाद्या कवितेवर आधारित प्रश्न
• भावार्थ, अलंकार, प्रतिमासृष्टी, आशय
• कवीने नेमकं काय सांगायचं आहे ते ओळखणे

3️⃣ मराठी व्याकरण (Grammar)

या भागातून CTET मध्ये नेहमी विचारले जाणारे मुद्दे:(Marathi)

• नाम, सर्वनाम, क्रियापद
• काळ
• वाक्यरचना
• कारक
• समास
• अलंकार – रूपक, उपमा, अनुप्रास
• वाक्यार्थ, शब्दयोग
• विरामचिन्हे
• समानार्थी/विरुद्धार्थी शब्द
• चुकीचे/बरोबर वाक्य ओळखणे

भाग B – Language Pedagogy (भाषा अध्यापन – 15 मार्क्स)

इथ प्रश्न थोडे विचारशील असतात.

• बालभाषा विकास (How children acquire language)
• मातृभाषेचे महत्त्व
• दोन भाषांमधला फरक – L1 आणि L2
• मराठी भाषा शिकवण्याच्या पद्धती (Grammar-deductive method, Inductive, Interactive method)
• Constructivism व मराठी भाषा
• मुलांच्या भाषेतील चुका कशा सुधाराव्यात?
• भाषेतील अडचणी ओळखणे
• भाषिक कौशल्य – ऐकणे, बोलणे, वाचन, लेखन (LSRW)
• चांगले वाचन कौशल्य कसे विकसित करावे
• साहित्याचा शिक्षणात वापर
• भाषा व अध्यापन साहित्य – कथा, चित्रे, ध्वनी, उपक्रम

✅ CTET 2026 – Marathi Syllabus (Paper 2 – वर्ग 6 ते 8 साठी)

Paper 1 सारखाच आहे, फक्त प्रश्नांची पातळी अधिक सखोल असते.

भाग A – Comprehension (15 Marks)

• 1 गद्य व 1 कविता – अर्थ, शैली, प्रतीक, भाषेतील सौंदर्य
• लेखक/Kavi यांची भावना समजणे
• व्याकरण अधिक सखोल
  • वाक्यभेद
  • उपवाक्य व मुख्यवाक्य
  • क्रियापदांचे प्रकार
  • विरामचिन्हांचे योग्य वापर
  • म्हणी/Phrases चा अर्थ

भाग B – Pedagogy of Language Development (15 Marks)

• भाषा शिकण्याच्या advanced संकल्पना
• भाषा शिक्षणामध्ये ICT चा उपयोग
• साहित्यकृतींचा अध्यापनात वापर
• भाषा कौशल्ये – Advanced Reading & Writing
• भाषेतील विविध चुका – विश्लेषण
• भाषेचे मूल्यांकन कसे करावे (Formative & Summative)
• Curriculum आणि Textbook analysis
• Inclusive Education आणि भाषा
• भाषा व संज्ञानात्मक विकास

📌 CTET मराठी विषयाचा अभ्यास कसा करावा?

• दररोज एक गद्य व कविता वाचून सराव करा
• व्याकरणाचे छोटे-छोटे मुद्दे शिकून त्यावर MCQ सोडवा
• बालमानसशास्त्र व अध्यापनशास्त्राची नीट समज करून घ्या
• मागील 10 वर्षांच्या CTET प्रश्नपत्रिका सोडवा
• NCERT 1–8 वी च्या मराठी पुस्तके वाचणे खूप फायदेशीर

⭐ निष्कर्ष

CTET 2026 मध्ये मराठी विषय scoring आहे. योग्य पद्धतीने तयारी केली तर Language I / II दोन्ही पेपरमध्ये खूप चांगले मार्क्स मिळू शकतात.
हा अभ्यासक्रम खूप मोठा नाही, पण वाचनसमज व Pedagogy हे दोन भाग कसून अभ्यासले तर पास होणे सोपे होते.