Vidyarthi Suraksha Form ,माननीय उच्च न्यायालयाच्या आदेशानुसार आणि शासन निर्णय दिनांक 13 मे 2025 च्या अनुषंगाने विद्यार्थी सुरक्षा फॉर्म सर्व शाळांना ऑनलाइन भरावा लागणार आहे. या लेखामध्ये आपण शाळा पोर्टलवर लॉगिनपासून ते प्रश्नांना योग्य उत्तरं देण्यापर्यंत संपूर्ण माहिती सोप्या भाषेत पाहणार आहोत.
विद्यार्थी सुरक्षा फॉर्म का महत्त्वाचा आहे?
विद्यार्थ्यांच्या सुरक्षेसंबंधी प्रत्येक शाळेला जबाबदारीने काम करावे लागते. उच्च न्यायालयाच्या आदेशानुसार आणि शासन निर्णयामुळे शाळांनी विद्यार्थ्यांच्या सुरक्षेविषयी केलेल्या उपाययोजना, समित्या, पालकांना दिलेली माहिती, शिक्षकांचे प्रशिक्षण या सर्व बाबींचे तपशील शासनाकडे पोहोचवणे अनिवार्य झाले आहे. Smart Bharat Manch – Shala Portal Guide
हा फॉर्म शाळेतील सुरक्षा उपायांची पारदर्शकता वाढवतो आणि सर्व व्यवस्थापनांना उत्तरदायी बनवतो.
Maharashtra Shikshan Vibhag Circulars
शाळा पोर्टलवर फॉर्म कसा भरायचा?
Step 1 – पोर्टलवर लॉगिन करा
- शाळेच्या मुख्याध्यापकांनी त्यांचा लॉगिन आयडी व पासवर्ड वापरून पोर्टलवर प्रवेश करावा.
- लॉगिन केल्यानंतर उजव्या बाजूला विद्यार्थी सुरक्षा फॉर्म नावाचा रेड कलरमध्ये हायलाइट झालेला टॅब दिसतो.
Step 2 – फॉर्म उघडा -Vidyarthi Suraksha Form
- हायलाइट झालेल्या टॅबवर क्लिक करा.
- फॉर्ममध्ये एकूण 60 प्रश्न दिलेले असतील.
- काही प्रश्न सर्व शाळांना लागू होतील, तर काही प्रश्न फक्त निवासी शाळा किंवा नगरपालिकेच्या शाळांसाठी असतील.
Step 3 – सूचना वाचा
- फॉर्म सुरू करण्यापूर्वी वर दिलेल्या सूचना काळजीपूर्वक वाचा.
- यात स्पष्टपणे नमूद आहे की प्रत्येक प्रश्नाचे संक्षिप्त उत्तर द्यावे लागेल.
फॉर्ममधील महत्त्वाचे प्रश्न व उत्तरे कसे द्यायचे?
प्रश्न 1-Vidyarthi Suraksha Form
“विद्यार्थी सुरक्षा व सुरक्षितता शासन निर्णय दिनांक 13 मे 2025 शाळेतील सर्व विद्यार्थ्यांच्या पालकांपर्यंत ईमेल किंवा इतर माध्यमांद्वारे पोहोचवण्यात आला आहे का?”
✔ पर्याय: होय / नाही
✔ उत्तर लिहिण्याची पद्धत:
“सदर परिपत्रक आम्ही शालेय व्यवस्थापन समिती व विद्यार्थी सुरक्षा समितीच्या बैठकीत मांडले आहे. प्रत्येक पालकाला प्रत उपलब्ध करून देण्यात आली आहे. शाळेच्या पालकांच्या WhatsApp ग्रुपवर PDF स्वरूपात देखील शेअर करण्यात आली आहे.”
प्रश्न 2-Vidyarthi Suraksha Form
“विद्यार्थी सुरक्षा संदर्भातील शासन निर्णय दिनांक 13 मे 2025 चे वाचन मुख्याध्यापक, सर्व शिक्षक व शिक्षकेतर कर्मचारी यांनी केले आहे का?”
✔ उत्तर लिहिण्याची पद्धत:
“मुख्याध्यापकांनी सदर परिपत्रकाचे वाचन करून सर्व शिक्षक व शिक्षकेतर कर्मचाऱ्यांना माहिती दिली आहे. यावर सखोल चर्चा करण्यात आली असून सर्व कर्मचारी विद्यार्थी सुरक्षिततेबाबत जागरूक आहेत.”
प्रश्न 3-Vidyarthi Suraksha Form
“लैंगिक गुन्ह्यांपासून बाल संरक्षण कायदा 2012 मधील तरतुदींची माहिती शाळेतील सर्वांना देण्यात आली आहे का?”
✔ उत्तर लिहिण्याची पद्धत:
“बाल संरक्षण कायदा 2012 यासंबंधी तालुकास्तरीय प्रशिक्षण घेण्यात आलेले आहे. तसेच शाळेमध्ये तज्ञ व्यक्तींमार्फत मार्गदर्शन करण्यात आले असून पालकांना देखील या नियमांची माहिती देण्यात आली आहे.”
फॉर्म भरण्याच्या वेळी लक्षात ठेवायच्या गोष्टी
- संक्षिप्त उत्तर लिहा – प्रत्येक प्रश्नासाठी फक्त आवश्यक मुद्दे लिहावेत.
- होय/नाही योग्य निवडा – चुकीची माहिती देऊ नका.
- शाळेच्या कार्यवाहीचे पुरावे ठेवा – सभेचे मिनिट्स, WhatsApp मेसेजचे स्क्रीनशॉट, सर्क्युलरची प्रत इ.
- 60 पैकी काही प्रश्न आपल्या शाळेला लागू होणार नाहीत – ते प्रश्न रिकामे ठेवू नका, “लागू नाही” असे नमूद करा.
- डेडलाईन पाळा – 28 सप्टेंबर 2025 पूर्वी फॉर्म सबमिट करणे अनिवार्य आहे.
या प्रक्रियेचे फायदे-Vidyarthi Suraksha Form
- पालकांना विद्यार्थ्यांच्या सुरक्षेबाबत खात्री मिळते.
- शाळेतील कर्मचारी सुरक्षाविषयक नियमांबाबत सजग राहतात.
- शासनाकडे पारदर्शक माहिती उपलब्ध होते.
- विद्यार्थ्यांना सुरक्षित वातावरण मिळते.
आणखी काही महत्त्वाचे प्रश्न व उत्तरांचे उदाहरण
प्रश्न 4-Vidyarthi Suraksha Form
“शाळेमध्ये विद्यार्थी सुरक्षा समिती स्थापन करण्यात आली आहे का?”
✔ उत्तर लिहिण्याची पद्धत:
“शाळेमध्ये विद्यार्थी सुरक्षा समिती स्थापन करण्यात आलेली आहे. या समितीत मुख्याध्यापक, पालक प्रतिनिधी, शिक्षक, शिक्षकेतर कर्मचारी व विद्यार्थी प्रतिनिधी यांचा समावेश आहे. ही समिती वेळोवेळी बैठक घेऊन शाळेतील सुरक्षा उपायांची पाहणी करते.”
प्रश्न 5-Vidyarthi Suraksha Form
“शाळेमध्ये CCTV कॅमेरे बसवलेले आहेत का? असल्यास त्यांची नोंदणी व देखभाल करण्यात येते का?”
✔ उत्तर लिहिण्याची पद्धत:
“शाळेच्या मुख्य प्रवेशद्वार, कॉरिडॉर व इतर संवेदनशील ठिकाणी CCTV कॅमेरे बसवलेले आहेत. त्यांची नियमित तपासणी केली जाते व नोंदणी शाळेच्या रेकॉर्डमध्ये ठेवलेली आहे.”
प्रश्न 6-Vidyarthi Suraksha Form
“विद्यार्थ्यांसाठी आपत्कालीन संपर्क क्रमांक व हेल्पलाइन क्रमांक शाळेत लावलेले आहेत का?”
✔ उत्तर लिहिण्याची पद्धत:
“शाळेच्या नोटीस बोर्डवर ‘१०९८ – चाईल्ड हेल्पलाइन’, पोलिस स्टेशन क्रमांक व इतर आपत्कालीन क्रमांक लावलेले आहेत. विद्यार्थ्यांना व पालकांना वेळोवेळी या क्रमांकांची माहिती दिली जाते.”
शिक्षक व पालकांची भूमिका
विद्यार्थी सुरक्षा फॉर्म हा फक्त एक औपचारिकता नाही तर शाळा, शिक्षक आणि पालक यांच्यातील समन्वयाचे प्रतिक आहे.
- शिक्षकांनी सुरक्षेसंदर्भात प्रशिक्षण घेतले पाहिजे.
- पालकांना शाळेतील सुरक्षाविषयक उपायांची माहिती द्यावी.
- विद्यार्थी स्वतःही सुरक्षा नियम पाळतील यासाठी त्यांना मार्गदर्शन करणे आवश्यक आहे.
शासन निर्णयाचे परिणाम
- शासनाला शाळांची माहिती एकत्रित स्वरूपात मिळते.
- जर कुठली शाळा सुरक्षा नियम पाळत नसेल तर तात्काळ कारवाई करता येते.
- विद्यार्थी संरक्षण कायदा 2012 च्या तरतुदी अंमलात येतात.
- ग्रामीण व शहरी भागातील सर्व शाळांमध्ये एकसमान मानक पाळले जाते.
पालकांसाठी सूचना
पालकांनी आपल्या मुलांच्या शाळेकडे हे प्रश्न विचारले पाहिजेत:
- सुरक्षा समितीची बैठक नियमित होते का?
- CCTV कॅमेरे कार्यरत आहेत का?
- मुलांना लैंगिक गुन्ह्यांपासून संरक्षणाविषयी माहिती दिली जाते का?
- शाळेकडे आपत्कालीन आराखडा आहे का?
पालक सक्रिय राहिले तर शाळेलाही जबाबदारीने वागावे लागते.
निष्कर्ष
विद्यार्थ्यांची सुरक्षा ही प्रत्येक शाळेची प्रथम जबाबदारी आहे. शासनाने ज्या पद्धतीने ऑनलाइन विद्यार्थी सुरक्षा फॉर्म अनिवार्य केला आहे, तो भरताना प्रत्येक शाळेने प्रामाणिकपणे माहिती द्यावी.
“संक्षिप्त, स्पष्ट व वस्तुनिष्ठ उत्तरं” दिल्यास तुमचा फॉर्म वेळेत आणि योग्य प्रकारे पूर्ण होईल.
जर तुम्ही अजून हा फॉर्म भरलेला नसेल तर तात्काळ School Portal वर लॉगिन करून प्रक्रिया सुरू करा. विद्यार्थ्यांच्या सुरक्षिततेसाठी हा एक महत्त्वाचा टप्पा आहे.